Terwijl ik de afgelopen drie dagen met mijn collega James door de dorpen fietste om met boeren te spreken, werd ik steeds enthousiast nagezwaaid door kleine kinderen. ‘Doei, Witte!’ … Steevast gevolgd door gegiebel en gegil als ik dan terug groette.
Dextro en pinda’s
Hoe graag ik het ook wil, het is onmogelijk om niet op te vallen en gewoon ‘een van hen’ te zijn. De enige persoon met een hoed, de enige vrouw met een broek – omdat ik anders niet kan fietsen. De enige die liters water meesjouwt voor onderweg. De enige met een rood hoofd van de hitte 🥵. De enige die dextrose energysnoepjes en zoute pinda’s in een rugzak verbergt, voor het geval ik duizelig word van de zware fietstocht door het mulle zand. De enige die foto’s maakt van dingen die voor hen de normaalste zaak van de wereld zijn.
Ik vind het lastig om zo op te vallen, maar zij zitten er totaal niet mee. Ze vinden het fantastisch: de paar gezichten die ik herken en waarvan ik de namen nog weet, de paar woorden Chichewa die ik kan verstaan en tijdens de gesprekken probeer te leren. Het levert steeds gegrinnik en blije gezichten op.
‘Je moet echt langs ieder dorp gaan’
Na de eerste paar dorpen dacht ik: ik heb genoeg informatie om onze aanpak bij te kunnen sturen. Maar een van onze landbouwtrainers drukte me op het hart: je moet echt langs ieder dorp gaan. Praat met alle boerengroepen en maak foto’s, dat is een enorme bemoediging voor hen.
De teller staat nu op zeven dorpen, nog eentje te gaan.
Wanhoop en hoop
En wat een goede gesprekken levert het op: over hoop, omdat hun maïs veel beter groeit in het nieuwe landbouwsysteem. Over wanhoop: dat een flink deel van de bomen die ze hebben geplant, dood is gegaan. Deels opgevreten door loslopende geiten en koeien, of doelbewust gekapt door jaloerse buren en kindherders die ze voerden aan hun geiten. Sommige bomen verbrandden toen er vuur werd gemaakt om muizen te vangen, en tot slot legden een paar het loodje door de droogte.
En dan ging het gesprek weer terug naar hoop: dat een aantal sterke boomsoorten deze extreme omstandigheden toch overleven! Dat zij zelf nog andere lokale bomen kennen die ook sterk zijn en een positief effect hebben op maïs. We praatten over hun ideeën: om de fruitbomen dicht bij hun huis te planten, waar ze ze beter kunnen beschermen. En hoe ze van lokale boomsoorten een beschermende haag kunnen aanplanten om hun akkerland.
